Bugün artık sadece notayla ya da icrayla sınırlı olmayan, aynı zamanda bir kimlik ve değer inşası aracı olarak müziği yeniden ele alma zamanı gelmiştir. Tam da bu noktada “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli”, bizlere yeni bir yaklaşımın kapılarını açıyor. Bu model, köklerle geleceği bütünleştirme iddiası taşırken, müziği de bu bütünlüğün asli bir unsuru olarak konumlandırmaktadır.

Maarif Modeli: Müzik Eğitiminde Felsefi ve Değer Temelli Bir Yenilenme
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, eğitimi sadece akademik bilgi aktarımı olarak değil, aynı zamanda insanı ruh-beden, akıl-kalp, bilgi-değer gibi katmanlarıyla bütünsel olarak inşa etme süreci olarak görür. Bu yaklaşım, Türk müzik kültürünü yeniden yapılandırmak için ciddi bir felsefi zemin sağlar. Modelin “ontolojik bütünlük”, “epistemolojik bütünlük” ve “aksiyolojik olgunluk” ilkeleri; sadece teoride kalmayan, doğrudan müfredatın yapısına işleyen bir anlayışa dönüştürülebilir.

Bu bağlamda müzik, yalnızca teknik bir alan değil; aynı zamanda sabır, estetik duyarlılık, erdem, toplumsal fayda gibi değerlerin de öğrenildiği ve yaşatıldığı bir kültürel eylem alanı olarak yeniden tanımlanmalıdır.

Köklerden Geleceğe: Yeni Müfredatın Temel İlkeleri
Önerilen müfredat modeli dört temel felsefeye dayanmaktadır:
    •    Bütüncül Bakış: Türk ve Batı müziği iki ayrı kulvar olarak değil, aynı müzik evreninin farklı lehçeleri olarak sunulmalı. Bu birliktelik, öğrencinin estetik ve entelektüel kapasitesini genişletecektir.
    •    Yetkinlik Odaklılık: Bilgi aktarımının ötesinde eleştirel düşünme, yaratıcılık, problem çözme, dijital beceriler ve sosyal sorumluluk gibi 21. yüzyıl yetkinliklerine öncelik verilmelidir.
    •    Erdem-Değer-Eylem Bağlantısı: Müzik eğitimi, teknik bir beceri değil, aynı zamanda bir karakter eğitimidir. Bu süreçte sabır, saygı, alçakgönüllülük ve kültürel mirasa saygı gibi değerler ön plana çıkarılmalıdır.
    •    Yerelden Evrensele Açılım: Öğrencinin öncelikle kendi kültür evrenine (makam, usûl, form) hâkim olması; ardından bu sağlam temelle dünya müzik kültürleriyle ilişki kurabilmesi sağlanmalıdır.

Akademik ve Kültürel Derinlik: Ders Yapısına Dair Bir Öneri
Müfredat, öğrenci merkezli ve modüler bir yapıda düşünülmektedir. Bu yapı, Temel dersler, seçmeli dersler ve uygulamalı projelerle desteklenmektedir:

I. Çekirdek Dersler
Medeniyetimizin Sesleri: Türk müziğinin sadece tarihsel değil, aynı zamanda felsefi ve estetik bağlamda anlaşılması. (Zamansal ve epistemolojik bütünlük)
Nazariyat ve Solfej: Ezber yerine dinleme, sezgi ve estetik duyarlılık odaklı yaklaşım. (Bilgi ve bilgelik ekseninde)
Ana Çalgı / Ses Eğitimi (Meşk): Usta-çırak ilişkisinin modern pedagojik yorumuyla teknik ve ahlaki gelişim birlikte yürütülür. (Erdem-Değer-Eylem çerçevesi)
Repertuvar Analizi: Notanın ötesinde güfte, anlam, usûl, form ve icra üslubu üzerine derin analiz. (Bütüncül bakış ve eleştirel düşünme)

II. Seçmeli Ders Havuzları
Öğrenciler kendi eğilimlerine göre uzmanlık alanı oluşturabilir:
Müzik ve Kültür Araştırmaları: Müzik sosyolojisi, edebiyatla ilişkisi, bölgesel karşılaştırmalar
İcra ve Yaratıcılık: Fasıl, doğaçlama teknikleri, geleneksel temelli bestecilik
Topluma Hizmet ve Pedagoji: Müzik öğretimi, toplum müzikçiliği, kültürel girişimcilik

III. Bitirme Projesi
Öğrenci, mezuniyet öncesinde yalnızca bir tez değil; müziğin topluma hizmet eden bir gücüne dönüştüğü somut bir proje de geliştirir. Bu, Maarif Modeli'nin erdem-değer-eylem çerçevesinin¹ uygulamalı bir çıktısı olarak değerlendirilir.

Değerlendirme: Sürece Dayalı ve Çok Boyutlu
Değerlendirme sistemi; sadece sonuçlara değil, sürece de odaklanır. Portföyler, usta-çırak gözlemleri, proje sunumları ve öğrenci günlükleri gibi araçlarla öğrencinin bütünsel gelişimi izlenir⁴. Böylece müzik eğitimi, sadece bilgi değil; bir duruş ve sorumluluk alanı olarak anlam kazanır.

Sonuç: Sanatın, Ahlak ve Kimlikle Bütünleştiği Bir Eğitim Modeli
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, geleneksel müziğimizi sadece yaşatmayı değil; ona bir yön, bir ruh ve bir sorumluluk yüklemeyi de hedefliyor. Bu yeni müfredat modeli, kültürel süreklilik ile eğitim reformunu buluşturarak üniversitelerimizi yalnızca sanatçı değil; aynı zamanda bilge, karakterli ve topluma hizmet eden bireyler yetiştirme misyonuna davet ediyor.

Dr. Murat Karabulut – Köşe Yazarı

mkarabulut@gazeteankara.com.tr 

Gazete Ankara Dijital Haber Portalı

www.gazeteankara.com.tr

“Türkiye’nin kalbi Ankara’nın sesi”

Dipnotlar
¹ T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortak Metni, Ankara.
² Maarif Modeli’nin üç temel direği: Ontolojik Bütünlük (ruh-beden), Epistemolojik Bütünlük (bilgi-hikmet), Aksiyolojik Olgunluk (değer-eylem). Ayrıntılı tanımlar için bkz. Ortak Metin.
³ “Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi”, modelin eğitime yüklediği karakter ve ahlak hedeflerinin somutlaşmış biçimidir.
⁴ Süreç odaklı değerlendirme, Maarif Modeli’nin K-12 düzeyinden yükseköğretime uyarlanabilecek önerileri arasında yer alır.

Kaynakça
    •    T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortak Metni.
    •    Uçan, A. (2016). Genel Müzik Eğitiminde Geleneksel Müziklerimizin Yeri. I. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu, Van.
    •    Toksoy, A. C. (2009). İlköğretimde Türk Makam Müziği. The Journal of International Social Research, 2(8).
    •    Konservatuvar müfredatları ve geleneksel Türk müziği üzerine yapılmış akademik çalışmalar.