Söz verdiğimiz gibi, bu hafta Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) yayınladığı "2024 Yaratıcı Ekonomiler Görünüm Raporu"nu ve bu raporun bizim için anlamını konuşacağız.

Neden Bir Rapor? Amaç Ne?

Birleşmiş Milletler, bu raporları yirmi yılı aşkın bir süredir hazırlıyor. Amaçları çok net: Genellikle ölçülmesi zor olduğu düşünülen, "sanat işte" ya da “hayal” denilip geçilen kültürel ve yaratıcı faaliyetlerin aslında ne kadar devasa bir ekonomik güç olduğunu somut verilerle ortaya koymak. Bu raporlar, tüm dünyadaki hükümetlere ve yatırımcılara, "Bakın, burada geleceği şekillendiren bir ekonomi var. Bu potansiyeli göz ardı etmeyin," deme misyonu taşıyor.

Peki, Raporun "Yaratıcı Ekonomi" Dediği Şey Tam Olarak Ne?

Kısacası, insan zekasının ve hayal gücünün, telif hakkı gibi fikri mülkiyet araçlarıyla korunan, somut ekonomik değerlere dönüştüğü tüm faaliyetler. Buna mimari çizimler, yazılımlar, filmler, oyunlar ve tasarımlar ile örnekleyebilecek tüm yaratıcı endüstriler dahil.

Gelelim Asıl Meseleye: Rakamlar Ne Söylüyor?

• 2.1 Trilyon Dolarlık İhracat Pazarı: Yaratıcı ürünlerin ihracatı 713 milyar dolara, yaratıcı hizmetlerin ihracatı ise rekor bir artışla 1.4 trilyon dolara ulaştı. Bu devasa ihracat hacmi, dünyadaki pek çok geleneksel sanayi sektörünün toplamından daha büyük.
• Hizmetler, Ürünleri İkiye Katladı: Yazılım, reklamcılık, mimari ve Ar-Ge gibi yaratıcı hizmetlerin ihracatı (1.4 trilyon dolar), fiziki yaratıcı ürünlerin ihracatını (713 milyar dolar) neredeyse ikiye katlamış durumda. Dünya artık fikre, tasarıma ve dijital hizmetlere para ödüyor.

Peki, Türkiye Kaçıncı Sırada?

UNCTAD'ın 2024 raporu henüz ülke bazlı bir sıralama yayınlamadı. Ancak önceki raporlarda Türkiye'nin, özellikle mücevher ve TV dizileri gibi yaratıcı ürün ihracatında gelişmekte olan ülkeler arasında ilk 5’te yer aldığı ve dünya sıralamasında 12. sıraya kadar yükseldiği belirtilmişti. Bu rapordaki tabloların satır aralarına baktığımızda yerimizi koruduğumuz görülüyor. Yine güzel bir haber.

Bu Veriler Ankara ve Türkiye İçin Ne Anlama Geliyor?

Türkiye'nin yaratıcı endüstrilerde gelişmekte olan ülkeler arasında ilk beşte yer alması, cari açığı kapatma hedefimiz için güçlü bir potansiyel taşıyor. Ankara'daki teknokentlerde çalışan yazılımcılarımız, sınırları aşan reklam sektörümüz, dizilerimiz, mimarlarımız ve oyun stüdyolarımız bu devasa küresel pastadan aldığımız paya katkı veren ihracat şampiyonlarımız.

Hatta yaratıcı etkinlikler uygulayıcısı şirketlerimiz, Hint düğünü organizasyonları ile döviz akışını öyle hızlı arttırdılar ki, bu diğer ülkelerde konuşulan bir başarı haline geldi.

Rapor bize diyor ki: Ülkemizin dünyaya kültürel değerlerimizden doğan yaratıcı ürün ve hizmetleri satan öncü bir güç olması işten bile değil. Bir yanda 1.4 trilyon dolara ulaşan küresel yaratıcı hizmet pazarı var, diğer yanda ise sürekli artan nitelikli insan kaynağımız. İşte bu insan kaynağını ihracata yönlendirmenin en stratejik yollarından biri, yaratıcı endüstrilerden geçiyor.

Bir Sonraki Yazımız

Bir sonraki yazımızda, yaratıcı endüstrilerde başarılarımızın Ankara’daki büyükelçilere, kültür ateşelerine, diplomatik temsilcilere sunulduğu önemli bir etkinliği konuşacağız: Kültürel İfadeler ve Kreatif Endüstriler Diplomatik Forumu (CCIF). 9 Eylül 2025 tarihinde gerçekleşecek bu etkinliğe bizzat katılarak sizler için notlar alacağım.

Kamu ve özel sektörün Türkiye’nin potansiyelini tüm dünyaya göstermek için iş birliği yaptığı bu etkinliği sizlere aktarmak için dört gözle bekliyorum.

Geleceği birlikte konuşmak ve tasarlamak dileğiyle.