Bu durum:

• Beyin Göçü Riskini Artırmaktadır Alanında yetkin, yetişmiş profesör ve doçentlerin yurt dışına veya özel sektöre yönelmesini hızlandırmaktadır

• Motivasyonu Düşürmektedir Ekonomik kaygılar nedeniyle öğretim üyelerinin odaklarını temel görevleri olan araştırma ve yayından uzaklaştırmaktadır

• Genç Akademisyen Adaylarını Caydırmaktadır Doktora sonrası kariyer yapmayı düşünen genç yetenekler için akademik yol cazibesini yitirmektedir

Bu sorunun acilen ve kapsamlı bir şekilde çözülmesi, Türkiye'nin 2023 Vizyonu ve ötesindeki teknoloji hedeflerine ulaşması için hayati öneme sahiptir

Maaş ve Mali Haklara Yönelik Kısa Vadeli Öneriler

Bu öneriler, öncelikli olarak yaşanan gelir kaybını telafi etmeye odaklanmaktadır

1. Seyyanen Zammın Kapsamına Akademik Kadroların Alınması

   • Öneri: Kamu üst düzey bürokratlarına sağlanan 30000 TL'lik seyyanen zamma eşdeğer veya makam/unvan farklılıkları gözetilerek akademik personele özel bir "Eğitim ve Bilim Hizmetleri Tazminatı" adı altında seyyanen ilave ödeme yapılması

   • Detay: Bu ödeme, profesör, doçent, doktor öğretim üyesi, öğretim görevlisi ve araştırma görevlisi kademelerinde farklı katsayılarla uygulanmalı, emekliliğe yansıtılması sağlanmalıdır

2. Özel Hizmet Tazminatı Oranlarının Yeniden Düzenlenmesi

   • Öneri: Akademik personelin maaş hesaplamalarında kullanılan "Özel Hizmet Tazminatı" oranlarının kademelere göre derhal artırılması

   • Detay: Bu oranların, akademik unvanın gerektirdiği uzmanlık ve sorumluluk seviyesini yansıtacak şekilde %30 ila %60 arasında artırılması gerekmektedir

3. Döner Sermaye Ödemelerinin Stabilizasyonu

   • Öneri: Üniversite Döner Sermaye gelirlerinden öğretim üyelerine yapılan ek ödemelerin belirsiz yapısının değiştirilmesi

   • Detay: Her öğretim üyesine maaşının belirli bir yüzdesi oranında (%10-15) "Sabit Performans Destek Ödemesi" adı altında düzenli ve garantili bir ödeme yapılması

Kariyer ve Performansa Yönelik Orta ve Uzun Vadeli Öneriler

1. Ulusal Akademik Performans Teşvik Sistemi (UAPTS)

   • Öneri: Uluslararası saygın yayınlarda, patentlerde ve projelerde görev alan öğretim üyelerine "Bilimsel Katkı Ödeneği" tesis edilmesi

   • Detay: Bu ödeneğin yıllık performansa bağlı olarak hesaplanması ve maaşa ek olarak ödenmesi

2. Yönetimsel Görev Tazminatlarının İyileştirilmesi

   • Öneri: Rektör Yardımcısı, Dekan, Enstitü/Yüksekokul Müdürü ve Bölüm Başkanı gibi kritik idari görevleri üstlenen akademisyenlere ödenen tazminatların ciddi oranda artırılması

   • Gerekçe: Yönetim görevlerinin cazip hale gelmesi liyakatli akademisyenlerin bu görevlere talip olmasını sağlayacaktır

3. Tersine Beyin Göçü ve İhtiyaç Duyulan Alanlarda Özel Destek

   • Öneri: Yurt dışındaki Türk bilim insanlarının dönüşünü teşvik etmek için "Özel Araştırmacı Maaş Skalası" oluşturulması

   • Detay: İlk 5 yıl boyunca vergi muafiyetleri ve ek araştırma bütçeleri sağlanması

Sonuç

Akademik kadroların mali ve özlük haklarının iyileştirilmesi, bir harcama kalemi değil, ülkenin geleceğine yapılan zorunlu ve stratejik bir yatırımdır

Mali durumları iyileştirilmeyen akademisyenlerin beyin göçü tehdidi altında olması, Türkiye'nin kalkınma hedefleri açısından kabul edilemez bir risktir

Önemli Not

Akademisyenlerden gelen talep 75 yaşına kadar sözleşmeye gerek olmadan devam edilmesi yönündedir

Ayrıca:

• Yönetim süreçlerinde görev alınamıyor

• Özlük haklarında kayıplar var; maaşında düşüş oluyor

• Ders ücreti alınamıyor

• En önemlisi yönetime tek taraflı yetki vererek sözleşmeyi keyfi şekilde uygulayabilme imkânı tanınıyor

• Sözleşmenin olabilmesi için Anabilim dalı, bölüm kurulu, fakülte yönetim kurulu, üniversite yönetim kurulu ve YÖK yürütme kurulu süreçlerinde geçerek kabul görmesi gerekir

Bu durum yıllarını bilim üretmesi ve öğrenci yetiştirmesi için harcamış öğretim üyesi için onur kırıcıdır Öğretim üyesi bu duruma düşürülmemelidir Sağlığı el veriyorsa sürenin sınırsız olması veya hiç değilse 75 yaşına kadar çalışma imkanı getirilmesi gerekir.

Dr. Murat Karabulut
Gazi Üni. Öğr. Üyesi
Gazete Ankara Dijital Haber Portalı – Köşe Yazarı
E-posta: mkarabulut@gazeteankara.com.tr