Toplumsal Duyarlılığın İnşası

Toplumsal duyarlılık, ani tepkilerden değil, veriye dayalı bilinçten beslenir³:

Bilgiye Erişim: Medya, doğrulanmış ve güvenilir bilgi kaynaklarını kullanmalı.

Sivil Katılım: Sivil toplum kuruluşları, kamuoyunu bilgilendirmenin yanı sıra politika yapıcılarla temas kurmalı.

Eğitim: Etik, liyakat ve dijital güvenlik konuları eğitim müfredatına entegre edilmeli.

Toplumsal reflekslerin sadece duygusal değil, kanıta dayalı olması hem çözüm önerilerinin kalıcılığını artırır hem de yanlış bilgilendirme riskini azaltır⁴.

Arınma Süreci: Üç Aşamalı Model

Akademiden başlayarak toplumsal kurumların güvenini yeniden inşa etmek için şu üç aşama kritik öneme sahiptir:

1. Yüzleşme:

• Krizin tüm boyutlarıyla açıkça ortaya konması,
• Tüm paydaşların (akademi, kamu, özel sektör, STK’lar) sürece dahil edilmesi.

2. Hesap Verebilirlik:

• Sorumluların adil ve şeffaf yargılama süreçleriyle hesap vermesi⁵,
• Mevzuatın bu tür vakalara karşı caydırıcı hale getirilmesi.

3. Yapısal Reform:

• Siber güvenlik standartlarının yükseltilmesi,
• Akademik denklik ve atama süreçlerinde uluslararası kalite güvence mekanizmalarının uygulanması⁶.

Uluslararası Güven ve İtibar Boyutu

Günümüzde bir ülkenin akademik itibarı, yalnızca yerel ölçekte değil, küresel düzeyde ölçülüyor.
Sahte diploma skandalları, uluslararası akademik iş birliklerini, yabancı öğrenci tercihlerini ve bilimsel yayınların güvenilirliğini doğrudan etkiler⁷.
Bu nedenle, Türkiye’nin hem uluslararası kalite standartlarını hem de yerel denetim mekanizmalarını eş zamanlı güçlendirmesi gerekir.

Medya ve Sivil Toplumun Rolü

Medya: Sadece skandal anında değil, reform sürecinde de süreci takip eden bir gözetim işlevi üstlenmeli.

Sivil Toplum: Akademik etik, şeffaflık ve liyakat konularında kamuoyu bilinci oluşturmalı; kamu ve özel sektörle iş birliği yapmalı.

Kamuoyu: Bilinçli tepki göstermeli, güveni yeniden inşa eden adımları talep etmeli.

Geleceğe Bakış: Arınma Manifestosu

Türkiye, bu krizi; şeffaflık, liyakat ve dijital güvenlik alanlarında köklü bir dönüşüm için milat kabul edebilir.
Bunun için:

Temiz birey: Etik ilkelere bağlı, kendi emeğini değerli kılan, başkasının hakkına el uzatmayan,

Temiz toplum: Liyakati ödüllendiren, etik dışı davranışa izin vermeyen,

Temiz kurum: Hesap verebilir, denetlenebilir, özgünlüğünü koruyan yapılar inşa etmelidir.

Sonuç: Güvenin Yeniden Tesisi

Sahte diploma skandalı, yalnızca bir “olay” değil, bir aynadır.
Bu ayna, eksiklerimizi ve zafiyetlerimizi gösterdiği kadar, doğru adımlar atıldığında ne kadar güçlenebileceğimizi de gösteriyor.
Toplumsal arınma, yalnızca suçluların cezalandırılmasıyla değil; etik, güven ve liyakat ilkelerinin yaşamın her alanına yerleşmesiyle mümkündür⁸.

Dr. Oğuz Poyrazoğlu
Kurucu, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Gazete Ankara Dijital Haber Portalı – Köşe Yazarı
opoyrazoglu@gazeteankara.com.tr

Kaynakça

1.      Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Açıklaması, 7 Ağustos 2025.

2.      “Sahte diploma skandalında 400 akademisyene soruşturma”, Adalet TV, 6 Ağustos 2025.

3.      “Toplumsal Tepki ve Bilgi Doğrulama İlişkisi”, Bilgi Toplumu Araştırmaları Dergisi, 2023.

4.      “Fact-Checking in Modern Journalism”, Reuters Institute for the Study of Journalism, 2022.

5.      Türk Ceza Kanunu, Madde 204 ve 207, “Resmi Belgede Sahtecilik” ve “Özel Belgede Sahtecilik”.

6.      “Quality Assurance in Higher Education: Global Practices”, UNESCO Policy Paper, 2021.

7.      “Academic Integrity and International Collaboration”, Times Higher Education Report, 2020.

8.      “Ethics, Trust, and Societal Transformation”, OECD Governance Papers, 2019.