Yapay zekâ eğitiminin yalnızca üniversite düzeyinde ya da uzmanlık alanlarında verilmesi, bu teknolojinin geniş toplum kesimleri tarafından anlaşılmasını ve doğru şekilde kullanılmasını engellemektedir. Oysa bilişsel gelişimin en hızlı olduğu dönemler olan ilkokul ve ortaokul yılları, öğrencilerin eleştirel düşünme, problem çözme ve yaratıcı üretim becerilerinin temellendirildiği dönemlerdir. Bu bağlamda, yapay zekâ ile ilgili temel kavramların, algoritmik düşünme becerisinin ve dijital etik anlayışının bu yaş gruplarında kazandırılması son derece yerinde bir yaklaşım olacaktır.

Özellikle Scratch, Code.org ve benzeri blok tabanlı programlama araçları ile çocuklar, kod yazmadan algoritmik düşünmeyi öğrenebilmekte ve basit yapay zekâ örnekleriyle tanışabilmektedir. Bu tür araçlar, öğrencilerin sadece teknik becerilerini değil, aynı zamanda sistematik düşünme, sebep-sonuç ilişkisi kurma ve işbirlikçi öğrenme becerilerini de geliştirmektedir.

Yapay zekâ eğitimi, yalnızca bilgisayar bilimleriyle sınırlı kalmamalıdır. Aksine, bu eğitimin matematik, fen bilimleri, sosyal bilimler ve hatta görsel sanatlar gibi alanlara entegre edilmesi gerekmektedir. Nitekim, matematik derslerinde veri analizi ve istatistiksel düşünme ile başlayan bir süreç; öğrencilerin yapay zekânın veri temelli doğasını kavramalarına olanak tanıyacaktır. Fen bilimlerinde, öğrencilerin çevresel sorunlara yönelik yapay zekâ destekli çözümler geliştirmeleri teşvik edilerek bilimsel merakları yapıcı bir çerçevede yönlendirilebilir. Sosyal bilimlerde ise, yapay zekânın toplumsal etkileri, etik sorunları ve dijital vatandaşlık boyutuyla ele alınması, öğrencilerin teknolojiye eleştirel ve bütüncül bir perspektifle yaklaşmalarını sağlayacaktır.

Bu disiplinlerarası yaklaşım, aynı zamanda STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics) modelini güçlendirecek ve öğrencilerin yapay zekâyı yalnızca teknik bir olgu olarak değil; yaşamın farklı alanlarını etkileyen karmaşık bir yapı olarak algılamalarına imkân verecektir.

Teorik bilgi ne kadar sağlam olursa olsun, öğrenci bu bilgiyi gerçek hayatla ilişkilendiremediği sürece öğrenme süreci eksik kalacaktır. Bu nedenle, yapay zekâ eğitiminde uygulama temelli öğrenme yöntemleri büyük önem taşımaktadır. Öğrencilerin, okul içinde veya dışında hackathonlar, robotik yarışmalar, veri analizi projeleri gibi etkinliklerde yer alması, onların hem öğrenme motivasyonlarını artıracak hem de inovatif düşünme becerilerini pekiştirecektir.

Türkiye özelinde, Teknofest, Bilim Şenlikleri, TÜBİTAK Proje Yarışmaları gibi organizasyonlar, yapay zekâ alanında proje geliştiren öğrencilere geniş bir platform sunmakta ve bu alana olan ilgiyi canlı tutmaktadır. Ancak bu tür etkinliklerin daha sistematik bir yapıya kavuşturularak, her yaş ve seviyeye hitap eden kademeli programlarla desteklenmesi gerekmektedir.

Yapay zekâ eğitiminin sadece bireysel gelişime değil, aynı zamanda makro düzeyde ülke ekonomisine katkı sağlayacağı da aşikârdır. Nitelikli insan gücü, dijital dönüşüm çağında rekabet gücünün temel belirleyicisi haline gelmiştir. Tarımda verimliliği artırmak, sağlıkta erken teşhis sistemlerini geliştirmek, ulaşımda akıllı sistemler kurmak gibi birçok alanda yapay zekâ temelli çözümler, ülke ekonomisinin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasını kolaylaştıracaktır.

Ayrıca yapay zekâ okuryazarı bireylerin yetişmesi, sadece ekonomik değil; demokratik ve etik açıdan da toplumu güçlendirecektir. Bireyler, verinin nasıl işlendiğini, algoritmaların nasıl karar verdiğini ve bu kararların sosyal sonuçlarını kavradıkça, daha bilinçli dijital vatandaşlar haline geleceklerdir.

Sonuç ve Öneriler

Sonuç olarak, yapay zekâ eğitiminin temel eğitim kademelerine entegrasyonu, yalnızca teknolojik bir adaptasyon süreci değildir; aynı zamanda bir toplumsal dönüşüm vizyonudur. Bu vizyon, geleceğin Türkiye’sini tıpkı Çin örneğinde olduğu gibi bilgi toplumu haline getirecek, bireyleri sadece tüketici değil; üretici konuma yükseltecek ve ülkemizin küresel rekabet gücünü artıracaktır.

Bu bağlamda atılması gereken başlıca adımlar şunlardır:

• İlkokul ve ortaokul müfredatına yapay zekâ odaklı modüller entegre edilmelidir.
• Öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitim programları yaygınlaştırılmalıdır.
• Disiplinler arası eğitim materyalleri geliştirilerek yapay zekâ kavramları farklı branşlarla ilişkilendirilmelidir.
• Okullarda öğrenci projelerine dayalı yapay zekâ kulüpleri ve atölyeleri oluşturulmalıdır.
• Ulusal ve yerel düzeyde yapay zekâ temalı öğrenci yarışmaları teşvik edilmelidir.

Unutulmamalıdır ki, geleceği öngörebilen toplumlar değil; geleceği inşa edebilen toplumlar başarılı olacaktır. Türkiye’nin bu alanda atacağı kararlı adımlar, sadece bugünün değil; yarının da kazanımı olacaktır.

Saygılarımla.

Prof. Dr. Ayhan ERDEM – Köşe Yazarı
aerdem@gazeteankara.com.tr
Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi
Gazete Ankara Dijital Haber Portalı