Mesleki ve Teknik Liselerdeki Temel Zorluklar

Düşük Toplumsal Prestij: Mesleki liseler, akademik liselere kıyasla daha düşük statülü bir eğitim alternatifi olarak algılanmaktadır. 2023 yılında yapılan bir çalışmaya göre, meslek liselerini tercih eden öğrencilerin %60'ı bu okullara "zorunlu olarak" gittiklerini belirtmiştir (TÜİK, 2023). Birçok öğrenci ve ebeveyn, Mesleki ve Teknik Okulları (MTOK) başarıya giden ilk seçenek olmaktan ziyade son çare olarak görmektedir.

Güncelliğini Yitirmiş Müfredat: Teknolojik gelişmeler ve endüstri standartlarına uyum konusunda meslek liseleri yeterli düzeyde değildir. Örneğin, dijital beceriler, yapay zeka, otomasyon ve nesnelerin interneti gibi konular henüz meslek liselerinin büyük bir kısmında yeterince “entegre” edilememiştir. Eğitim programları ile piyasa ihtiyaçları arasındaki uyumsuzluk, beceri açığına yol açarak mezunların ilgili işleri bulmasını zorlaştırır hale gelmiştir.

Sanayi ile Zayıf Bağlantılar: Mesleki eğitimin etkinliği, özel sektör ile yapılan işbirliğini doğrudan etkilemektedir. Etkili mesleki eğitim, okullar ve sektörler arasında güçlü ortaklıklar olmasını gerektirir. Ancak Türkiye'de işletmeler ve meslek okulları arasındaki işbirliği genellikle zayıftır ve bu da yetersiz staj fırsatları ve güncel olmayan eğitim yöntemleriyle sonuçlanır. Şöyle ki; 2022 yılında yapılan bir rapora göre, meslek liselerinde öğrencilerin sadece %35'i aktif bir staj veya uygulamalı eğitim fırsatı bulabilmektedir (MEB, 2022).  

Nitelikli Öğretmen Eksikliği: Teknik öğretmenlerin sanayi tecrübelerinin yetersiz olması, mesleki eğitimin pratik boyutunu zayıflatmaktadır. Teknik Eğitim Fakülteleri'nin kapatılması, gelecekte öğretmen açığını daha da büyütecek bir risk oluşturmaktadır. Yetenekli eğitimciler olmadan, öğrenciler alanlarında başarılı olmak için gereken uygulamalı eğitimi alamayabilirler.

Sınırlı Kariyer Perspektifi: Meslek liselerinden mezun olan öğrencilerin çoğu, ileri seviye eğitim fırsatlarından haberdar olmamakta veya bu alanlara yöneldiklerinde yeterli destek alamamaktadır. Yetersiz kariyer rehberliği ve ileri eğitime yönelik net yolların olmaması, birçok meslek okulu mezunu kariyerlerini giriş seviyesi pozisyonların ötesine taşımakta zorlanmaktadır.

Mesleki ve Teknik Liselerin Geliştirilmesi için Çözüm Önerileri

Toplumsal Algının Güçlendirilmesi: Meslek liselerinin ekonomiye ve topluma sağladığı katma değerin daha iyi anlatılması gerekmektedir. Mesleki eğitime ilişkin olumsuz algıyı değiştirmek için, kamuoyu farkındalık kampanyaları meslek okulu mezunlarının başarı hikayelerini ve sundukları potansiyel başarıları vurgulanmalıdır. Örnek olarak; 2019 yılında başlayan ve bütün dünyada etkisini sürdüren küresel pandemi (Corana salgını) sırasında bütün mesleki okullar maske ve dezenfektan gibi salgında önleyici olarak kullanılan malzemelerin üretimini kısa sürede gerçekleştirerek toplumda büyük bir rahatlama sağlamışlardır. Yine 2023 yılının şubat ayında, yüzyılın en büyük felaketi olarak adlandırılan “Güneydoğu Depremi” sırasında olağan üstü gayretler göstermişler, depremde hayati öneme sahip kurtarma makineleri, konteynır, çadır, soba v.b. ürünler üreterek depremin tahribatını azaltmaya çalışmışlardır. Bu gibi örnekleri çoğaltmak mümkündür.

Müfredatın Modernizasyonu: Sanayide kullanılan en güncel teknolojilerin, meslek liselerinin ders programlarına dahil edilmesi gerekmektedir. Özellikle yapay zeka, veri analitiği, derin öğrenme, nesnelerin interneti, robotik ve bulut bilişim gibi alanlarda yeni derslerin eklenmesi, öğrencilerin yetkinliklerini arttırabilir ve öğrencileri gelişen iş piyasasına daha iyi hazırlayabilir.

Sanayi ile Ortak Projeler ve Staj Programlarının Artırılması: İşletmeler ve meslek liseleri arasındaki işbirliğini güçlendirecek teşvikler geliştirilmelidir. Almanya'daki "Dual Eğitim Sistemi" gibi modeller örnek alınarak, öğrencilerin hem okulda hem de sektörde aktif olarak deneyim kazanmaları sağlanmalıdır. Ayrıca işletmeler ve meslek okulları arasında daha güçlü ortaklıklar kurmak, öğrencilere uygulamalı deneyim, stajlar ve çıraklık programları sağlayabilir. Endüstri profesyonellerini öğretime katılmaya teşvik etmek, teori ile uygulama arasındaki boşluğu kapatabilir.

Teknik Öğretmenlerin Sanayi Deneyimi Kazanması: Özellikle Teknik Eğitim Fakültelerinin misyonları tamamlandı denilerek kapatılması sonucunda Meslek ve Teknik Liselerinde, şu an için yeterli teknik öğretmen sayısı olmasına rağmen, belirli bir süre sonunda formasyonlu öğretmen açığı meydana gelecektir. Eğitimcilere, özellikle endüstri deneyimi ve sürekli mesleki eğitim sağlayan öğretmen geliştirme programlarına yatırım yapmak ve şu an uygulamalı mühendislik eğitimi veren Teknoloji Fakülteleri’nden mezun uygulama becerisi yüksek olan mühendislerden istekli olanlara cazip teşvikler verilerek, öğretmenlik formasyonu almaları sağlanabilir ve okullarda istihdam edilerek mesleki eğitimin kalitesi artırılabilir. Ayrıca Teknik öğretmenlerin sanayi ile entegre olması için değişik projeler uygulamaya geçirilmelidir.

Rehberlik ve Kariyer Hizmetlerini Genişletmek: Kariyer danışmanlığı hizmetlerini uygulamak, öğrencilerin gelecekleri hakkında bilinçli kararlar almalarına ve daha fazla eğitim, girişimcilik veya uzmanlaşmış eğitim yollarını keşfetmelerine yardımcı olabilir.

Meslek Liseleri için Stratejik Bir Şura Toplantısı: Mesleki ve teknik eğitimin geleceğini şekillendirmek için, meslek okullarının bağlı olduğu Milli Eğitim Bakanlığı’mızın öncülüğünde ve destekleriyle Mesleki ve Teknik eğitimin geleceği ve modernizasyonu üzerine bir şura toplantısı düzenlenebilir. Bu toplantıya toplumun değişik  ve geniş kesimlerinden; Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü’nün temsilcileri, Sanayi temsilcileri, Meslek ve Teknik Liselerin kıdemli müdürleri, Mühendislik ve Teknoloji Fakülteleri'nin ilgili akademisyenleri, Bilim ve Sanayi Bakanlığı'nın Temsilcileri, KOSGEB temsilcileri, Havelsan, Aselsan, TUSAŞ gibi üstün başarı hikayeleri olan güzide kurumların ilgilileri davet edilebilir.

Sonuç

“Meslek Lisesi memleket meselesidir.”  Endüstrinin ara elamanı değil, üretimin ana elamanıdır. Toplumda gayretli ve başarılı gençlerimizin tercih ettiği okullar haline gelmesiyle, Türkiye'nin ekonomik büyümesinde ve işgücü gelişiminde önemli bir rol oynama potansiyeline sahiptir. Karşılaştıkları zorluklarla başa çıkarak ve etkili reformlar uygulayarak, bu kurumlar daha çekici ve uygulanabilir bir eğitim tercihi haline gelebilir. Daha güçlü bir mesleki eğitim sistemi yalnızca öğrencilere fayda sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda ülkenin endüstriyel ve teknolojik ilerlemesine ve geleceğinin şekillenmesine de katkıda bulunacaktır. 

"Türkiye’nin Kalbi, Ankara’nın Sesi" olan Dijital Haber Portalı
https://www.gazeteankara.com.tr

[ Değerli Okuyucularımız! Gazete Ankara sadece bir haber kaynağı değil, aynı zamanda okurlarına değer veren, değer katan, düşündürürken bilgilendiren bir dijital platformdur. Bu yüzden sizlerin geri bildirimleri ve tavsiyeleri Gazete Ankara için çok kıymetlidir. Okurların daha kaliteli içeriklere ulaşabilmesi için sürekli olarak kendini yenileyerek geliştiren ve bizlere en iyi haber deneyimini sunmayı hedefleyen bir elektronik ortamdır.

Sizlerin geri bildirimleri ve tavsiyeleri bizim için çok kıymetlidir. Okurlarımızın daha kaliteli içeriklere ulaşabilmesi için sürekli olarak kendimizi geliştiriyor ve sizlere en iyi haber deneyimini sunmayı hedefliyoruz.

Sizler de tavsiye edin, GAZETE ANKARA büyüsün, sizlerle daha da güçlü olsun! ]