1. Kişisel Öğrenme Asistanı

Eğitimde 2026’nın en büyük kırılması, her öğrencinin kendi hızında ve kendi bilişsel profilinde öğrenmesini sağlayan kişisel yapay zekâ öğretmenlerinin kitlesel kullanımı olacak.

Bu asistanlar:

• Ders içeriğini öğrencinin seviyesine göre yeniden anlatacak,
• Ödevleri açıklayacak, örnek çözümler sunacak,
• Sınavlara özel kişisel çalışma planı hazırlayacak,
• Öğrencinin zayıf noktalarını öğrenme analitiğiyle ortaya çıkaracak.

2026’da bir öğrencinin “Yapay zekâyla çalışıyorum” demesi, bugün “Google’dan baktım” demek kadar sıradanlaşacak.

Bu neden bir kırılma? Çünkü tek müfredat - tek hız- tek anlatım paradigması resmen çöküyor. Eğitim tarihinde ilk kez “1 öğrenci = 1 öğretmen” denkliği kitlesel bir gerçekliğe dönüşüyor. Öğrenme, sınıfın en hızlı veya en yavaş öğrencisine değil, bireyin kendi hızına göre şekilleniyor olacak.

2. Yapay Zekâ Öğretmenlere Rakip Değil, Stratejik Bir Yardımcı olacak

Yapay zekânın öğretmenleri “tamamlayıcı figürler” hâline getireceği yıllardan geçiyoruz; fakat 2026 bunun görünürleştiği yıl olacak.

Öğretmenlerin iş yükündeki dönüşüm net:

• Ders planı taslağı birkaç saniyede hazırlanacak,
• Performans raporları otomatik derlenecek,
• Ders materyali üretimi çok hızlanacak,
• Sınıfın farklı seviyelerdeki öğrencilerine anında kişiselleştirilmiş etkinlikler sunulacak.

Bu değişim öğretmeni değersizleştirmiyor; aksine onun pedagojik uzmanlığını ve mentorluğunu daha kritik hâle getiriyor. Artık bilgi aktaran değil, öğrenmeyi tasarlayan ve yöneten profesyoneller öne çıkacak.

3. Simülasyon Tabanlı Öğrenmede Patlama: Laboratuvarlar Cebe Geliyor

2026’da lise ve üniversite düzeyinde en hızlı genişleyen alanlardan biri YZ destekli simülasyon eğitimi olacak.

Artık öğrenciler:

• Kimya reaksiyonlarını,
• Biyoloji deneylerini,
• Fizik laboratuvarlarını,
• Ekonomik modelleri,
• Kodlama ve siber güvenlik simülasyonlarını telefonlarında çalıştırabilecek.

Bu durum özellikle laboratuvar altyapısı zayıf okullar için devrim niteliğinde. STEM eğitiminin fiziksel imkânlara bağımlılığı tarihe karışıyor; bilimsel deneyim demokratikleşiyor.

4. Otomatik Değerlendirme Yaygınlaşıyor: Sınavlar,  Projeler YZ ile Ölçülecek

2026’da pek çok eğitim kurumunda:

• Kompozisyonlar ve yazılar yapay zekâ tarafından ön değerlendirmeden geçecek,
• Çoktan seçmeli sınavlar anında analiz edilecek,
• Yıl boyunca öğrencinin performans metrikleri otomatik işlenecek.

Elbette bunun en kritik riski yanlış geri bildirim ve algoritmik önyargı. Bu nedenle 2026’da tartışmaların odağında “Şeffaflık + Öğretmen denetimi” ikilisi bulunacak. Yapay zekânın karar verici değil; öğretmenin kararlarını destekleyen bir araç olması esas olacak.

5. “Metabilişsel Eğitim”: Düşünmeyi Öğrenme Yeni Çekirdek Beceridir

Yapay zekânın hemen her soruyu çözebildiği bir dünyada öğrencilerin değeri artık ezberlenen bilgiyle değil, düşünme becerisiyle ölçülecek.

2026 müfredatlarında ağırlığı artacak beceriler:

• Analiz ve sentez,
• Problem tanımlama,
• Yaratıcı düşünme,
• Kaynağın güvenilirliğini sorgulama.

Artık soru “Bu problemi çözebilir misin?” değil: “YZ’nin ürettiği çözümü analiz edebilir, iyileştirebilir veya sorgulayabilir misin?”

6. Ajan Tabanlı Öğrenme: 24 Saat Açık Eğitim Ekosistemi

2026’nın en yeni ve en hızlı yayılan trendi ajan ekosistemleri. Öğrencilerin artık tek bir YZ’yle değil, bir grup uzman ajanla çalışması bekleniyor:

• Konu anlatıcı ajan,
• Ödev çözüm koçu,
• Sınav stratejisti,
• Okuma–yazma editörü,
• Proje yönetimi ajanı.

Bu durum öğrencinin öğrenme sürecini 7/24 erişilebilen bir mikro-ekosisteme dönüştürüyor.

7. Üniversitelerde Kişisel Müfredat Dönemi

2026’da birçok üniversite yapay zekâya dayalı kişiselleştirilmiş akademik yol haritalarını hayata geçirecek:

• Öğrenci verilerine göre kişisel ders yolu,
• YZ destekli kariyer ve staj yönlendirme,
• Otomatik kaynak öneri sistemleri,
• Etik çerçeveleri belirlenmiş akademik yazım asistanları.

En büyük kırılma şu: Lisans eğitimi “herkese aynı” olmaktan çıkıyor, modüler ve bireysel bir hâl alıyor.

Türkiye’de 2026’ya Yönelik Özel Öngörüler

Türkiye’nin YZ tabanlı eğitimi hızlı benimseyen ülkeler arasında olma potansiyeli yüksek.

1. Millî Eğitim Bakanlığı Cephesi

• Ders destek YZ asistanlarının resmî rehberlerde yer alması,
• Öğretmenlere YZ okuryazarlığı eğitimlerinin zorunlu hâle gelmesi,
• EBA’ya entegre bir “YZ öğrenme koçu”nun devreye alınması.

2. Okullar ve Özel Sektör

• Özel okullarda kişiselleştirilmiş YZ ders programları,
• Kurs merkezlerinde YZ tabanlı sınav analizleri,
• YZ destekli maker ve kodlama simülasyonları.

3. Üniversiteler

• YZ tabanlı akademik destek merkezleri,
• Otomatik içerik üretimi altyapıları,
• YZ etiği, veri bilimi, YZ güvenliği gibi yeni bölümler.

Eğitimde 2026’nın Üç Büyük Dönüşümü (Özet)

1. Kişisel öğrenme → Kitlesel gerçekli
2. Öğretmenin rolü → Rehber & tasarımcı
3. Simülasyon + ajan ekosistemleri → Sınıfın formu değişiyor

Sonuç
2026, yalnızca yeni teknolojilerin kullanıldığı bir yıl olmayacak. Daha önemlisi, eğitim sisteminin temel sorularına- “Nasıl öğreniyoruz?”, “Öğretmenin rolü nedir?”, “Başarı nasıl ölçülür?”- yeniden cevap aradığı bir dönüm noktası olacak.

Bu değişim doğru yönetildiğinde yapay zekâ, eğitimi kutuplaştıran değil, fırsatları eşitleyen bir güç hâline gelebilir. Ancak bunun için hem öğretmenin hem de öğrencinin merkezde kalmaya devam ettiği, etik temelli bir dijital dönüşüm stratejisine ihtiyaç vardır.

Kırılma büyük olacak! Hazırlıkların ise amasız, lakinsiz bugünden başlaması hayati önem taşıyor.

Saygılarımla
Prof. Dr. Ayhan ERDEM – Köşe Yazarı
aerdem@gazeteankara.com.tr
Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi
Gazete Ankara Dijital Haber Portalı