Mevcut Durum ve Beklenen Uyum Sorunu

Türk müziği derslerinin K-12 müfredatındaki payının artırılması, beraberinde iki temel sorunsalı getirmektedir:

• Öğretmen Yeterliliği: Mevcut durumda, üniversitelerin Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalları ve Devlet Konservatuvarları’nın temel müzik teorisi ve pedagojisi dersleri (solfej, armoni, müzik tarihi) ağırlıklı olarak Batı müziği disiplinlerine dayanmaktadır. Yeni modelin gerektirdiği Makam Teorisi, Usûl Bilgisi, Türk Halk ve Sanat Müziği Repertuvarı gibi temel konuların pedagojik yeterlilikle öğretilebilmesi için, mezunların bu alanda derinlemesine bilgi ve beceriye sahip olması şarttır.
• Metot Geliştirme: İlkokul çağındaki bir öğrenciye makam bilinci veya usûl hissi kazandırmaya yönelik, yaş düzeyine uygun, güncel Türk Müziği Öğretimi Metotlarının geliştirilmesi elzemdir. Bu metotlar ancak yükseköğretim kurumlarında bilimsel araştırmalarla üretilebilir ve geleceğin öğretmenlerine bu kurumlar aracılığıyla aktarılabilir.

YÖK’ten Beklenen Yapılandırma Adımları

Yeni modelin hedeflerine ulaşabilmesi için, YÖK’ün tüm müzik eğitimi veren bölümlerin müfredatını hızla ve kökten değiştirmesi gerekmektedir. Bu yapılandırma, sadece ders saatlerini artırmakla kalmamalı, aynı zamanda derslerin felsefi ve içeriksel odağını değiştirmelidir.

1. Teorik Temel Derslerin Yeniden Tanımlanması

·         Yeni Teori Odakları: Geleneksel olarak Solfej ve Armoni derslerinin baskın olduğu müfredatta, Makam ve Türk Müziği Teori Bilgisi derslerinin ağırlığı artırılmalı ve Batı müziği teorisi ile eşzamanlı veya öncelikli olarak verilmelidir. Bu, makamların seslendirilmesi ve işitsel tanınması için yeni Kulak Eğitimi ve Dikte derslerini gerektirir.

·         Tarih ve Kültür: Genel Müzik Tarihi derslerinin içerisine Türk ve İslam Medeniyetleri Müzik Tarihi konuları entegre edilerek, kültürel kökler üzerine daha güçlü bir bilinç oluşturulmalıdır.

2. Pedagoji ve Öğretim Metotları

·         Pedagojik Uzmanlaşma: Öğretmenlik programlarında Özel Öğretim Metotları dersleri, Batı müziği çalgılarının (piyano, keman) öğretiminin yanı sıra, Bağlama, Ney, Tanbur, Kemençe gibi geleneksel çalgıların sınıf ortamında nasıl kullanılacağına dair uygulamalı derslerle güçlendirilmelidir.

·         Repertuvar Bilgisi: Öğrenci öğretmenlerin, Türk Müziği’nin zengin yöresel ve form (peşrev, semai, türkü, ilahi) repertuvarına hâkim olması sağlanmalıdır.

3. Akademik Personel ve Kaynak Geliştirme

·         Öğretim Üyesi Yeterliliği: Yükseköğretim kurumlarında, Türk müziği alanında pedagojik yeterliliğe sahip, uygulama ve teori dengesini kurabilen akademik personel kadroları güçlendirilmelidir.

·         Bilimsel Yayın ve Materyal: YÖK, Maarif Modeli’ne uygun, MEB ile koordineli çalışarak, ilkokuldan liseye kadar kullanılacak bilimsel ve pedagojik temelli ders materyallerinin, öğretmen kılavuzlarının ve dijital içeriklerin üretilmesini teşvik etmelidir.

Sonuç ve Değerlendirme

Yeni Yüzyıl Maarif Modeli, Türk müziği eğitiminin hak ettiği önemi kazanması açısından tarihi bir fırsat sunmaktadır. Ancak, bu modelin hedefleri ile öğretmen yetiştirme sisteminin mevcut durumu arasındaki uyumsuzluk, uygulamanın en büyük riskini oluşturmaktadır.

Modelin başarısı için YÖK ayağının eklenmesi zorunlu ve elzemdir. YÖK’ün atacağı yapısal adımlar:

• Müzik eğitiminin temel teorisini makam ve usûl üzerine kurmak.
• Geleneksel çalgıların öğretimine yönelik özel pedagoji derslerini zorunlu kılmak.
• Uygulama ve teori dersleri arasında Türk müziği lehine bir denge kurmak.

Bu adımlar atılmadığı takdirde, K-12 müfredatındaki ders saati artışı, yeterli donanıma sahip olmayan öğretmenler tarafından formel, yüzeysel veya Batı müziği kalıplarıyla (makamların Batı notası ile yorumlanması gibi) öğretilen içeriklere dönüşme riski taşır ve beklenen kültürel değişimi gerçekleştiremez.

Kaynaklar

• MEB Yeni Yüzyıl Maarif Modeli Müzik Dersi Programı (2025): Modelin yayınlanan resmî taslak veya kesinleşmiş program dokümanları. (Modelin hedeflerini ve Türk müziği derslerinin saat/içerik artışını teyit eden temel referans.)
• YÖK Müzik Öğretmenliği Lisans Programı Standartları Raporu (2024/2025): YÖK’ün müfredat güncelleme gerekliliğine dair hazırlaması beklenen stratejik plan veya komisyon raporları.

Resmî Gazete: Müzik Eğitimi Alanında Öğretmen Yeterliliklerinin Yeniden Belirlenmesine Dair Tebliğ (Varsayımsal resmî düzenleme.)

Dr. Murat Karabulut
Gazi Üni. Öğr. Üyesi
Gazete Ankara Dijital Haber Portalı – Köşe Yazarı
E-posta: mkarabulut@gazeteankara.com.tr