Isı Pompası Nedir? Nasıl Çalışır?

Isı pompaları, çevreden (hava, toprak, su) aldıkları ısıyı düşük sıcaklıkta toplayarak, yüksek sıcaklıkta iç ortama aktarırlar. Elektrik ile çalışan bu sistemlerin verimlilik göstergesi Performans Katsayısı (COP) ile ifade edilir. COP değeri 2 ile 5 arasında değişmektedir. Örneğin COP değeri 3 olan bir ısı pompası, 1 birim elektrik enerjisi harcayarak 3 birim ısı üretebilir.

Isıtma türüne göre sistemin çıkış sıcaklıkları şöyledir: Yerden ısıtma: 30–45 °C, Radyatörle ısıtma: 40–60 °C ve Fancoil ile ısıtma: 40–50 °C

Performans katsayısı; dış hava sıcaklığı, ısıtma yöntemi ve yalıtım gibi birçok etkene bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Hava kaynaklı sistemler genellikle dış havanın -20 °C ile +40 °C aralığında çalışabilir.

Isı Pompasının Enerji ve Emisyon Açısından Avantajı

Isı pompası, aynı miktarda ısıyı üretmek için doğrudan doğalgaz kullanmaya kıyasla %33 daha az doğalgaza ihtiyaç duyar. Çünkü doğalgazdan önce elektrik üretilip, ardından bu elektrik ısı pompasında kullanıldığında sistemin genel verimliliği artar ve emisyonlar azalır. Bu da hem doğalgaz ithalatının azalması hem de çevresel etkilerin düşürülmesi anlamına gelir.

Dahası, elektrik ihtiyacı yenilenebilir enerji (güneş, rüzgâr) veya nükleer enerji gibi sıfır emisyon kaynaklardan karşılandığında, ısıtma sistemi tamamen karbon nötr hale gelir. Türkiye'nin Paris İklim Anlaşması kapsamında 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşma taahhüdü göz önüne alındığında, ısı pompalarının yaygınlaştırılması büyük bir stratejik öneme sahiptir.

Avrupa’da ve Türkiye’de Isı Pompası Uygulamaları

Özellikle Ukrayna-Rusya savaşı sonrası, Avrupa ülkeleri enerji arz güvenliğini sağlamak adına ısı pompalarına yönelmiştir. Devletler, bu sistemlerin yaygınlaşması için vatandaşlarına kredi ve hibe destekleri sunmaktadır. Türkiye’nin de bu dönüşüme hızla adapte olması ve benzer teşvik mekanizmalarını hayata geçirmesi gerekmektedir.

Enerji Bağımsızlığı ve Gençliğin Rolü

Doğalgaza olan bağımlılık, dışa bağımlılık anlamına gelmektedir. Bu bağımlılığın azaltılması ve sıfır emisyon hedefine ulaşılması için doğalgazla ısınma alışkanlığının terk edilmesi gereklidir. Bu noktada, ısı pompaları ile birlikte güneş enerjisinden elektrik üretimi gibi entegre çözümler öne çıkmaktadır.

Örneğin, bir evin yıllık ısı ihtiyacı 100 birim ise, doğalgaz ile bu enerji doğrudan sağlanabilirken, ısı pompası kullanıldığında bu ihtiyacın yalnızca yaklaşık 30 birim elektrikle karşılanması mümkündür. Sezonluk ortalama COP değeri 3.3 olan sistemlerle, doğalgaza kıyasla ciddi bir maliyet ve emisyon tasarrufu sağlanabilir.

Bu dönüşüm, yer altı kaynaklarına değil, yetişmiş insan gücüne ve yüksek teknolojiye dayanmaktadır. Türkiye’nin dinamik ve yetenekli genç nüfusu bu dönüşümün anahtarıdır. Devletin, enerji sektöründe gençlerin önünü açacak yeni nesil Ar-Ge ve girişimcilik projelerini desteklemesi hayati önem taşımaktadır.

Sonuç olarak, ısı pompaları hem ekonomik hem çevresel hem de stratejik olarak Türkiye’nin enerji geleceğinde önemli bir rol oynamaktadır. Temiz, yerli ve sürdürülebilir bir enerji altyapısı için bu teknolojilere bugünden yatırım yapılması zorunludur.

Prof. Dr. H. Mehmet Şahin
Gazete Ankara DHP | Köşe Yazarı
hmsahin@gazeteankara.com.tr
www.gazeteankara.com.tr
“Türkiye’nin kalbi Ankara’nın sesi”