ANKARA (Gazete Ankara DHP Haber Merkezi)- Türkiye’nin demografik dengesi alarm veriyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan son verilere göre, 2024 yılında toplam doğurganlık hızı 1,48 olarak gerçekleşti. Bu oran, nüfusun kendini yenileyebilmesi için gerekli kabul edilen 2,10 seviyesinin oldukça altında bulunuyor. Uzmanlara göre bu tablo, Türkiye’nin “genç nüfus avantajını” hızla kaybettiğini ve toplumsal yaşlanma sürecinin geri döndürülemez bir eşiğe girdiğini gösteriyor. 
TÜİK – Dünya Nüfus Günü 2025

Avrupa’ya yaklaştık ama ters yönde

1970’lerde Türkiye’de kadın başına ortalama doğurganlık 5’in üzerindeydi. O yıllarda Avrupa Birliği (AB) ortalaması 2 civarındaydı. Ancak yarım yüzyıl sonra tablo tersine döndü.
Eurostat verilerine göre, AB’de 2023 doğurganlık oranı 1,39, Türkiye’de ise 1,51 olarak kaydedildi. 2024 itibarıyla Türkiye’nin oranı 1,48’e geriledi.
European Commission – Eurostat Fertility Data

Tarihi avantaj eriyor

World Bank Open Data kayıtları, Türkiye’nin 2000 yılında 2,49’luk doğurganlık oranıyla hâlâ genç nüfus üstünlüğünü koruduğunu gösteriyor. Aynı dönemde OECD ülkeleri ortalaması 1,83, AB ortalaması 1,44’tü.
Bugünse Türkiye, doğurganlıkta OECD ortalamasına (1,50) oldukça yakın; ancak yenilenme düzeyinin çok altında.
World Bank Open Data – Turkey Fertility Rate

65 yaş üstü nüfus yüzde 10,6’ya çıktı

TÜİK’in “İstatistiklerle Yaşlılar 2024” raporuna göre, Türkiye’de 65 yaş ve üzeri nüfusun oranı yüzde 10,6’ya ulaştı. Bu oran 2019’da yüzde 9,1 seviyesindeydi.
Nüfus bilimciler, bu artışın 2035 sonrasında hızlanacağını, 2060’ta Türkiye’nin Avrupa ortalamasına yaklaşacağını öngörüyor.
TÜİK – İstatistiklerle Yaşlılar 2024

Prof. Dr. Erhan Afyoncu: “Türkiye’nin en önemli meselesi nüfustur”

Milli Savunma Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Afyoncu, sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede doğurganlık hızındaki gerilemeyi “Türkiye’nin en temel stratejik meselesi” olarak nitelendirdi:

“Doğurganlık hızının 1,48’e düşmesi, nüfusumuzun yaşlanmasının çok hızlandığına işaret ediyor. Türkiye’nin en önemli meselesi nüfustur.”
@eafyoncu – X hesabı

Uzmanlardan politika çağrısı

OECD’nin Society at a Glance 2024 raporuna göre, düşük doğurganlık eğilimini tersine çevirebilen ülkeler ortak noktalarda buluşuyor:

• Erişilebilir kreş ve bakım hizmetleri,
• Gelire duyarlı çocuk destekleri ve vergi teşvikleri,
• Kadın ve erkek için dengeli ebeveyn izinleri,
• Esnek çalışma modelleri ve
• Konut erişilebilirliğini artıran yerel politikalar.
  OECD – Society at a Glance 2024

Uzmanlar, Türkiye’de de bu tür bütüncül yaklaşımların benimsenmesi gerektiğini vurguluyor. Aksi hâlde ülke, 2030’lardan itibaren çalışma çağındaki nüfus daralması ve sosyal güvenlik açıklarının artması gibi ciddi sonuçlarla karşı karşıya kalabilir.

Uyarı net: Zaman daralıyor

Demografik değişim yavaş ilerliyor, ancak etkileri onlarca yıl sürüyor. Uzmanlara göre Türkiye’nin bugünden atacağı her adım, 2040 ve 2050’lerin ekonomik ve sosyal yapısını belirleyecek.
Yapısal reformlar ertelenirse hem üretim gücü hem sosyal refah dengesi geri dönülmesi güç bir kırılma yaşayabilir.

E-posta: opoyrazoglu@gazeteankara.com.tr
WhatsApp Haber Hattı: +90 531 512 62 32

Dr. Oğuz POYRAZOĞLU

Gazete Ankara Dijital Haber Portalı TÜRKİYE