Çalışma neyi inceliyor?

Tez, imalat işletmelerinin bugün karşı karşıya olduğu üç temel beklentiye aynı anda yanıt arıyor:

1.     Kârlılık ve rekabet (ekonomik sürdürülebilirlik),

2.     Enerji ve emisyon baskısı (çevresel sürdürülebilirlik),

3.     Çalışan refahı ve iş güvencesi (sosyal sürdürülebilirlik).

Yöntem: 6 yıllık veriyle önce–sonra kıyaslaması

Araştırma, bir metal imalat işletmesinde yalın üretimin üç yıl uygulandığı dönemi esas alıyor; yalın öncesi üç yıl + yalın sonrası üç yıl olmak üzere toplam altı yıllık şirket verisini karşılaştırıyor.

Bulgular: Okuyucunun anlayacağı dille üç alanda net sonuçlar

1) Ekonomik tablo: “Daha az israf, daha düşük maliyet, daha yüksek satış”

Çalışma; enerji kalemleri, bazı proses adımları ve stok düzeylerinde yapılan iyileştirmelerin işletmeye yıllık ölçekte kayda değer tasarruflar getirdiğini raporluyor. Öne çıkan başlıklar:

• Elektrik tüketimi ve güç talebi kaynaklı giderlerde yıllık tasarruf
• Bazı işlem adımlarının sadeleştirilmesiyle yıllık tasarruf
• Tesis/ünite kiralamalarında yıllık tasarruf
• Süreç içi stokların azaltılmasıyla (yarı mamul birikimi) nakit akışında iyileşme

Satış tarafında ise yalın üretim sonrası dönemde işletmenin cirosunda ortalamada yaklaşık %15,6 artış raporlanıyor.

2) Çevresel etki: “Daha az elektrik, daha düşük karbon izi”

Tez, metal sektöründe çevresel göstergeler içinde özellikle elektrik tüketiminin öne çıktığını vurguluyor ve karbon ayak izini bu başlık üzerinden ölçüyor.

• Üç yıllık dönemde elektrik tüketiminde 215.896 kWh azalma
• Bu azalmanın, çalışmada kullanılan emisyon hesaplamasına göre toplamda 222 ton CO₂-eşdeğer düşüşe karşılık geldiği belirtiliyor.

3) Sosyal boyut: “İş güvencesi ve çalışan motivasyonunda iyileşme”

Çalışma, sosyal sürdürülebilirliği; çalışanların teşvikleri, eğitimle kazanılan yetkinlikler ve istihdamın korunması gibi ölçütlerle ele alıyor.

• Satış hedeflerinin yakalanma sayısındaki artışla birlikte, aylık prim/bonus tarafında yaklaşık %5,5’lik iyileşme raporlanıyor.
• Daha önemlisi; işletmenin bu süreçte faaliyetini sürdürdüğü ve çalışan kaybı yaşanmadığı, maliyet düşüşünün işten çıkarmaları azaltıcı bir etkisi olabileceği ifade ediliyor.
• Uygulamanın sahaya yayılması için personele 5S ve sekiz israf (gereksiz taşıma, bekleme, fazla üretim vb.) gibi yalın üretim temelli eğitimler verildiği aktarılıyor.

Süreç örneği: “İş akışı sadeleşince üretim daha akıcı hale geliyor”

Tezde, süreçteki beklemeleri görünür kılmak için Değer Akış Haritalama (Value Stream Mapping, VSM) kullanıldığı; ardından yapılan iyileştirmelerle bazı hatlarda üretimin daha akıcı hale geldiği ve toplam geçiş süresinin yaklaşık 1,5 gün kısaldığı bilgisi paylaşılıyor.

Bu kapsamda işletmenin hedeflerinden biri de süreç içi stokları/yarı mamul birikimini azaltmak: Süreç İçi Stok (Work-in-Process, WIP) ifadesi, üretim hattında “tamamlanmamış iş” birikimini anlatıyor ve çalışmada bu birikimin düşürülmesi nakit akışı açısından önemli bir kazanım olarak sunuluyor.

Neden önemli?

Çalışma, “yalın üretim sadece hız ve maliyet içindir” algısını genişletiyor: doğru uygulandığında yalın yaklaşımın; enerji verimliliği, karbon azaltımı ve çalışan odaklı kazanımları da birlikte besleyebileceğini somut bir vaka üzerinden göstermeyi hedefliyor.

Haber Kaynağı / Atıf Bilgisi: Ndikumana, Joseph. Lean as a tool for business sustainability in the manufacturing sector.
University of Johannesburg, Faculty of Engineering and the Built Environment, Engineering Management yüksek lisans tez çalışması. Danışman: Dr H. Nel | Eş-danışman: Prof. A. Telukdari.

Lisans notu: Çalışmada Attribution–NonCommercial–ShareAlike lisans notu yer almaktadır.

Haber Editörü: Dr. Oğuz Poyrazoğlu
İletişim: opoyrazoglu@gazeteankara.com.tr
Gazete Ankara WhatsApp Haber Hattı: +90 531 512 62 32

Dr. Oğuz POYRAZOĞLU

Gazete Ankara Dijital Haber Portalı BİLİM/TEKNOLOJİ